فرگشت فراانسانی (ترنس‌هومانیسم): گام بعدی در تکامل بشر؟

تا حالا شده تو بچگی آرزوی داشتن قدرت‌های فراطبیعی رو داشته باشی؟ شاید تصور میکردی ذهن بخوانی، تا ابد زندگی کنی یا مثل فلش با سرعت بالا حرکت کنی. چی میشه اگه بهت بگم که این ممکنه بیشتر از یه داستان تخیلی، علم باشه، همه به لطف مفهومی به نام فرگشت فراانسانی (فرهنگ – فرا – انسانی)? پس خودتو آماده کن چون قراره با سر شیرجه بزنیم به دنیایی که آرزوهای بچگیت توش به حقیقت بپیونده!

فراتر شدن از انسان: چه خبره؟

فراتر شدن از انسان، به زبان ساده، ایده‌ی ارتقای هوش و فیزیولوژی انسان با استفاده از فناوری‌های پیشرفته است. مثل اینه که یه تیکه پنیر اضافی روی پیتزای خودتون بذارین، با این تفاوت که این تیکه پنیر، هوش مصنوعی یا فناوری زیسته و خود پیتزا هم، خب، خود شما هستین.

فراتر شدن از انسان فقط یه مد جدید نیست که یه دهه پیش یهو سر و کله‌ش پیدا شده باشه. ریشه‌های این مفهوم به قرن بیستم برمی‌گرده، با چهره‌های کلیدی‌ای مثل جولین هاکسلی، برادر نویسنده‌ی مشهور، آلدوس هاکسلی، که به عنوان ابداع‌کننده‌ی این اصطلاح شناخته می‌شه.

با یه پرش به زمان حال، ما آینده‌نگرانی مثل ری کورزویل و نیک باستروم رو داریم که با شور و حرارت فراتر شدن از انسان رو ترویج می‌کنن و باعث می‌شن ما پتانسیل‌های غیرقابل تصور (و همچنین دام‌های وحشتناک) یه آینده‌ی فراانسانی رو در نظر بگیریم.



هوش مصنوعی (AI)
مغز انسان شگفت‌انگیزه، اما هوش مصنوعی ممکنه به زودی رقیب سرسختی براش بشه. تصور کنید بتونید اطلاعات رو با سرعت آخرین ابرکامپیوتر پردازش کنید. یادتون میاد تو بچگی با چه مشقت‌هایی مسائل ریاضی رو حل می‌کردید؟ با توانایی‌های شناختی تقویت‌شده با هوش مصنوعی، می‌تونید این مسائل رو از یه بسته ذرت مایکروویوی داغ هم سریع‌تر حل کنید!

بیوتکنولوژی
تصور کنید اگه می‌تونستید ژن‌های خودتون رو برای حذف خطر ابتلا به بیماری‌های خاص اصلاح کنید یا شاید توانایی‌های طبیعی‌تون رو تقویت کنید. لازمه برای پروژه‌تون شب بیداری بکشید اما نمی‌خواید فرداش مثل یه زombi (زombi معادل فارسی مناسبی برای zombie ندارد – می‌توانید از مرده متحرک استفاده کنید) به نظر برسید؟ مشکلی نیست! فقط gotta (gotta معادل دقیقی در فارسی ندارد – می‌توانید از روشن کردن یا فعال کردن استفاده کنید) روی ژن «استقامت تقویت‌شده» تون بذارید.

نانوتکنولوژی
نانوتکنولوژی می‌تونه مراقبت‌های پزشکی رو به سطح بالاتری ببره. ربات‌های نانو کوچکی که در جریان خون شما شنا می‌کنن می‌تونن مشکلات سلامتی رو در مراحل اولیه‌شون کنترل و برطرف کنن. شاید تو رگ‌های شما یه نسخه‌ی میکروسکوپی از «گارد ساحلی» (Baywatch) در حال اجرا باشه، با نانوبوت‌هایی که برای هر نشونه‌ای از مشکل آماده باشن.

فناوری عصبی (نوروتکنولوژی)
تا حالا پیش اومده یه روزایی کلیدتون رو گم کنید و اصلا یادتون نیاد کجا گذاشتین‌شون؟ فناوری عصبی ممکنه جواب مشکلات شما باشه. با اتصال مستقیم به مغز ما، فناوری عصبی می‌تونه حافظه‌ی ما رو تقویت کنه و به شما اجازه بده مثل شرلوک هولمز ریزترین جزئیات رو به خاطر بسپارید!

چالش‌های اخلاقی و بحث‌های داغ

به اندازه‌ای که تمام این چشم‌اندازها هیجان‌انگیز هستن، اما با چالش‌های اخلاقی خودشون هم همراه هستن. طوفانی از بحث و جدل فراتر شدن از انسان رو احاطه کرده، و موضوع فقط این نیست که کدوم ویژگی رو برای تقویت انتخاب می‌کنید، قدرت فوق‌العاده یا نامرئی بودن!

خطر ایجاد شکاف
اولین مشکلی که اغلب مطرح می‌شه، خطر ایجاد شکاف بین افراد تقویت‌شده و تقویت‌نشده است. دنیایی رو تصور کنید که فقط کسانی که توانایی پرداخت برای این تقویت‌ها رو دارن می‌تونن بهشون دست پیدا کنن، و این منجر به جامعه‌ای بشه که بر اساس خطوط «طبیعی‌ها» و «تقویت‌شده‌ها» تقسیم شده باشه. مثل یه نسخه‌ی واقعی از مردان ایکس، منهای اون لباس‌های جذاب!

خودمختاری و رضایت
مسئله‌ی بعدی، رضایت informed consent هست. چطور مطمئن بشیم که این تقویت‌ها همیشه یه انتخاب هستن، نه اجبار یا لزومی که تحت فشارهای اجتماعی یا اقتصادی تحمیل میشه؟ ما نمی‌خوایم آینده‌ای رو ببینیم که توش به خاطر انتخاب نکردن ارتقای مغزتون با جدیدترین تراشه‌ی هوش مصنوعی، تو مصاحبه‌ی شغلی ردتون کنن.

جامعه‌ی فراانسانی، بیشتر شبیه پیشتازان فضا (Star Trek) یا آینه‌ی سیاه (Black Mirror)؟

فراتر شدن از انسان چه تأثیری روی جامعه می‌گذاره؟ به طور خلاصه، تأثیری فوق‌العاده زیاد! از کار و فرهنگ گرفته تا روابط اجتماعی، آینده‌ی فراانسانی می‌تونه یه تجربه‌ی وحشیانه باشه.

کار در دنیای فراانسانی
تصور کنید کار در جامعه‌ی فراانسانی چطور می‌تونه تغییر کنه. اگه شما تقویت بشید که دیگه نیازی به خواب نداشته باشید، آیا روزهای کاری طولانی‌تر می‌شن؟ یا اینکه با منسوخ شدن بعضی از مشاغل، شاهد یه تغییر عظیم تو بازار کار خواهیم بود و نقش‌های جدید و غیرقابل تصوری به وجود میان؟

فرهنگ در دنیای فراانسانی
فرهنگ هم تحت تأثیر قرار می‌گیره. آیا توانایی‌های شناختی تقویت‌شده باعث غنی شدن هنر و موسیقی می‌شه، یا اینکه تو فعالیت‌های خلاقانه‌ی خودمون یه چیز منحصرا «انسانی» رو از دست می‌دیم؟

روابط اجتماعی در دنیای فراانسانی
روابط اجتماعی هم می‌تونن پیچیده بشن. اگه بتونید ۲۰۰ سال یا بیشتر عمر کنید، آیا همچنان ازدواج رو با شعار «تا زمانی که مرگ ما را از هم جدا کند» انتخاب می‌کنید؟ یا اینکه اگه بتونید ذهن بخونید، این چطور روی اعتماد تو یه رابطه تأثیر می‌گذاره؟

آماده شدن برای آینده

خب، چطور خودمون رو برای این قطار تغییرات آینده آماده کنیم؟ بهترین راه اینه که مطلع بمونیم و تو گفت‌وگوها شرکت کنیم. این فقط یه بحث برای اهل فن یا فیلسوف‌ها نیست؛ این یه بحث برای همه است چون روی همه تأثیر می‌گذاره.

توسعه‌ی مسئولانه و اخلاقیِ تکنولوژی باید اولویت ما باشه. یادمون باشه، هدف ایجاد شکاف نیست، بلکه ارتقای بشریت است.



## ابرانسان‌ها یا انسان‌تر؟

فراتر شدن از انسان مثل قدم گذاشتن تو صحنه‌ی فیلم‌های علمی-تخیلیه، با این تفاوت که فیلم نیست، بلکه آینده‌ی بالقوه‌ی ماست. از هوش مصنوعی و نانوتکنولوژی تا فناوری عصبی و بیوتکنولوژی، ما به آینده‌ای نگاه می‌کنیم که توانایی‌های شناختی و فیزیکی‌مون ممکنه فراتر از وحشیانه‌ترین تصورات ما تقویت بشه.

مثل هر ابزار قدرتمندی، مزایا و تهدیدهای فراتر شدن از انسان تا حد زیادی به نحوه‌ی استفاده‌ی ما از اون بستگی داره. ما می‌تونیم در نهایت یه آرمان‌شهر خلق کنیم که تو اون محدودیت‌های انسانی به خاطره‌ای از گذشته تبدیل بشه، یا ممکنه وارد یه جامعه‌ی ویران‌شده بشیم که تو اون، جوهر اصلی انسانیت گم شده.

بنابراین، با نگاه به این آینده، بیایید تلاش کنیم اون رو به سمت یه آرمان‌شهر به سبک «پیشتازان فضا» هدایت کنیم، نه یه جامعه‌ی ویران‌شده به سبک «آینه‌ی سیاه». آخرش که چی، ما می‌خوایم «طولانی زندگی کنیم و شکوفا بشیم»، نه اینکه با جمله‌ی «خارج شو، تعقیب‌شده توسط یه ربات» از دنیا بریم.

و یادتون باشه، تا رسیدن به اون آینده‌ی فراانسانی، کلیداتون رو گم نکنید!